O kulisach powstania, spotkaniu w Legnicy który był inspiracją oraz fuzji mistycznego śpiewu gregoriańskiego i improwizacji saksofonowych opowiada autorka projektu, Emilia Dudkiewicz.
Jesteś jednocześnie pomysłodawczynią i autorką projektu, na czym polega jego nowatorstwo?
W programie Verbum Incarnatum utwory pochodzące z gregoriańskiej i ambrozjańskiej tradycji najstarszego śpiewu Kościoła zostały zaimplementowane w niezmienionej postaci i zestawione z partią saksofonu sopranowego, głównie improwizacjami, realizowanymi przez Pawła Gusnara. Treść programu koncentruje się wokół Tajemnicy Wcielenia. Kolejne części połączone są komentarzami nawiązującymi do myśli św. Jana Pawła II, któremu program złożony jest w hołdzie.
Jak ważnym wyróżnieniem dla osób zajmującycych się śpiewem gregoriańskim jest nagroda Fryderyka?
W dziedzinie muzyki poważnej Fryderyki uznawane są za najbardziej prestiżową polską nagrodę muzyczną; przyznawane są przez specjalistów czyli polskie środowisko muzyczne zrzeszone w Akademii Fonograficznej. W anglojęzycznych biogramach artystów nagrodzonych tą statuetką spotkałam się nawet z określeniem "polish Grammy". Zgłoszenie albumu do kategorii "Muzyka Dawna" było dość ryzykowne, mimo że spełniał wszystkie kryteria zawarte w regulaminie konkursu. Bardzo się cieszę, że nasza płyta została aż tak doceniona. Znalezienie się w gronie laureatów tegorocznej edycji - obok Krystiana Zimermana, Pawła Łukaszewskiego, Szymona Nehringa czy Ravel Piano Duo to dla nas ogromne wyróżnienie i radość.
Kiedy zrodził się pomysł na tą muzyczną-teologiczną opowieść? Czym się zainspirowałaś?
Pomysł powstał z chęci połączenia kunsztu dwóch wielkich mistrzów - Michała Sławeckiego - niekwestionowanego autorytetu w zakresie śpiewu gregoriańskiego oraz Pawła Gusnara - geniusza saksofonu, który jako jeden z nielicznych na świecie gra na równie wysokim poziomie klasykę, jazz i rozrywkę, łącząc przy tym nieskazitelną perfekcję z najgłębszymi emocjami. Kiedy trzy lata temu, podczas koncertu finałowego Legnickiego Conversatorium Organowego po raz pierwszy usłyszałam Pawła interpretującego wraz z chórem współczesne utwory sakralne pomyślałam, że tak niebywała wrażliwość na słowo, jaką prezentuje, bliska jest temu, co spotykamy w chorale.
Wybrałam temat dotyczący tajemnicy Wcielenia i widzianej poprzez Wcielenie tajemnicy człowieka. A ponieważ projekt powstawał u progu kanonizacji Jana Pawła II, w komentarzach pojawiających się między poszczególnymi częściami nawiązałam do tekstów papieskich.
Pozostańmy jeszcze przy warstwie instrumentalnej projektu. Jaki efekt chcieliście uzyskać przez połączenie śpiewu gregoriańskiego i właśnie dźwięku saksofonu?
Zdarzają się programy łączące śpiew gregoriański z improwizacjami instrumentalnymi, ale po raz pierwszy przed muzykiem, który nie jest organistą i który nigdy wcześniej nie studiował chorału, zostało postawione zadanie respektowania ścisłych zasad wykonawczych śpiewu gregoriańskiego. Przyjęłam założenie, że utwory gregoriańskie stanowią fundamentalną warstwę programu, a improwizacje saksofonowe będą odwoływać się do ich stylu wykonawczego i kontemplacyjnego charakteru. Oprócz improwizacji pojawiły się dwa utwory w technice alternatim, gdzie saksofon został potraktowany dosłownie jako drugi "chór". Wybór saksofonu za partnera scholi gregoriańskiej nawiązuje również do myśli, jaka towarzyszyła konstruktorowi tego instrumentu - choć obecnie jest kojarzony głównie z muzyką rozrywkową, powstał jako instrument klasyczny, mający m.in. wspomagać głosy chóralne. Można powiedzieć, że w Verbum Incarnatum urzeczywistnia się hasło tak bliskie idei Legnickiego Conversatorium Organowego: Siła tradycji, smak nowości.
Dziękuję za rozmowę, życzymy kolejnych sukcesów i owocnych projektów :)
Emilia Dudkiewicz - absolwentka muzykologii i teologii na Uniwersytecie Kardynała Stefa Wyszyńskiego w Warszawie oraz Informacji Naukowej na Uniwersytecie Warszawskim, pracownik Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Bierze czynny udział w konferencjach i sympozjach o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Jest autorką artykułów naukowych, popularnonaukowych, komentarzy koncertowych, programowych i omówień płyt. Współpracuje z Radiem Warszawa, dla którego przygotowała i zrealizowała blisko 120 autorskich audycji muzycznych. Jest członkiem chóru Mulierum Schola Gregoriana Clamaverunt Iusti, prowadzonego przez Michała Sławeckiego - dyrektora artystycznego Legnickiego Conversatorium Organowego.
Rozmawiała Anna Lemanowicz (lck)
Program "Verbum Incarnatum. Tajemnica Słowa Wcielonego w śpiewie gregoriańskim i ambrozjańskim z improwizjacjami saksofonowymi. Św. Janowi Pawłowi II w hołdzie" będzie można usłyszeć 23 września o godz. 19.15 w Katedrze Legnickiej.
Festiwal 30. Legnickie Conversatorium Organowe dofinansowano ze środków Budżetu Dolnośląskiego oraz Związku Artystów Wykonawców STOART
